Digitalisering in de zorg: hulp of hype?
De zorgsector in ons land heeft al jaren te maken met een groeiend tekort aan personeel. Als we verder kijken naar de vergrijzing en de toenemende vraag naar zorg, dan schetst dit geen positief beeld voor de toekomst. Dit terwijl zorgverleners zich iedere dag met hart en ziel inzetten om de beste zorg te bieden voor de patiënt, waarbij zij de oplopende werkdruk voelen, door het tekort aan handen aan het bed, bij de patiënt. Tegelijkertijd biedt de snelle ontwikkeling van zorgtechnologie nieuwe kansen. Kan digitalisering een deel van de oplossing zijn om het personeelstekort aantoonbaar en blijvend te verlichten, zonder het menselijke aspect te verliezen?
We geven de microfoon aan…Marcel van der Kuil
Voor deze vraag zijn wij in gesprek met Marcel van der Kuil, die als Data/ Artificiële Intelligentie (AI) implementatie specialist actief is, voor zorg- en financiële instellingen. Op de vraag wat hij precies doet laat hij weten dat hij graag actief is in complexe of ‘onmogelijke’ projecten, waarbij er iets bijzonders moet gebeuren, onder hoge druk, waarbij Data en AI een hoofdrol spelen. Dit doet hij o.a. door het begeleiden van studenten en andere professionals, het deelnemen aan onderzoeksprojecten en speciale ‘hackathons’, waarin teams samenwerken om iets concreets op te leveren op korte termijn, bijvoorbeeld betere modellen en methodieken voor de ‘Intensive Care’ (IC) van morgen. Kortom: dé aangewezen persoon dus voor een gesprek over Data, AI en de toekomst van onze zorg.
“Mensen die in de zorg werken zijn enorm begaan met hun patiënten. Ze denken de hele dag na over hoe het beter kan, dan wel moet”, aldus Marcel. Marcel heeft de nodige kennis en ervaring opgebouwd in andere sectoren. Na een zwaar ongeluk heeft Marcel besloten om een echte missie te maken van het delen van dit soort kennis en ervaring, met de (wetenschap in de) zorg. Deze expertise is erg schaars en lijkt door de genoemde tekorten aan personeel ook nog schaarser te worden, dit terwijl de afhankelijkheid alleen maar verder groeit. Daarom kan er niet snel goed geleerd worden, en blijven de risico’s, de afhankelijkheid en de kosten (dus) te hoog. Het oplossen van dit probleem lijkt cruciaal voor de toekomst van de zorg.
Uitdagingen in de zorg
Marcels specialisatie is bewijsvoering en verslaglegging, in de zogenaamde ‘regulatory’ context, gericht op een of meerdere toezichthouders of ‘autoriteiten’, in Nederland of daarbuiten, die toezien op o.a. (cyber)veiligheid, risicomanagement, financiële gezondheid en de bescherming van de patiënt en de patiëntdata (GDPR/ AVG). Tamelijk droge kost en serieuze materie, dat ver afstaat van het zorgproces, lijkt het. Maar nogal belangrijk. Marcel ziet dat “zorginstellingen goed bezig zijn met het verkennen van de mogelijkheden van Data en AI, maar wordt de schaduwkant vaak vergeten, zelfs door de toezichthouders. Daarbij lijken zorginstellingen voor het leerproces op beide vlakken meer en meer afhankelijk te worden van (veel grotere) leveranciers, die wereldwijd actief zijn. Dit is deels noodgedwongen, vanwege de tekorten, maar ook deels door de onverklaarbaar hoge ambitie en eigen keuzes”. Dit is volgens hem een enorm probleem, omdat dit het risico geeft dat er dadelijk nóg meer personeel nodig is, om alle grote- en kleine bedrijfsongevallen het hoofd te bieden, als deze zich manifesteren. En dit nog waarschijnlijk ook nog eens tegen nóg hogere kosten.
De zorg van morgen
De bovengenoemde hackathon was volgens Marcel echt ‘supergaaf’ om te doen. Op de vraag aan Marcel wat deze hackathon zo bijzonder maakte zegt hij: “Ik heb vaker aan hackathons meegedaan en deze ook georganiseerd, maar dit was de eerste hackathon die ik ooit zag die meer dan 6 weken duurde, volledig online was, en waarbij meededen uit alle continenten van deze wereld meededen, in een soort Olympisch format. Ik maakte deel uit van het Kroatisch/ Nederlandse team, dat verbonden was aan het Sestre Milosrdnice ziekenhuis in Zagreb en het Amsterdam UMC. Alle teams werkte met dezelfde ‘open’ en geanonimiseerde dataset van het VUMC, waarbij de AI-modellen ontwikkeld werden in Google Cloud (GCP). We hadden bijna dagelijks stand-ups en we verdeelde de taken over de medische/ klinische- en andere experts in ons team. Door deze diversiteit en het uitstekend teamwork konden we snel meters maken en uiteindelijk een clustering-model opleveren waarmee we een deuk in het zorguniversum konden slaan, zowel wat betreft de AI als de klinische (patiënt)impact. Hiermee wonnen we de 1e prijs, een soort gouden hack-medaille, dus!”. Dit voorbeeld smaakt duidelijk naar meer voor Marcel, ook omdat het meerdere elementen bevat die geschikt zijn om op grote schaal te worden toegepast.
De lat kan en moet omhoog
De genoemde hackathon is volgens Marcel als zogenaamde ‘sandbox’ zeer geschikt om wetenschappers, zorgverleners en Data en AI professionals over de hele wereld op afstand te laten samenwerken, op een prettige en effectieve manier, met openbare datasets, van ziekenhuizen en andere organisaties. Dit versnelt het leerproces, tegen acceptabele risico’s en kosten. Door deze pragmatische manier van samenwerken kunnen veel meer mensen tegelijkertijd een bijdrage leveren voor de zorg, bijvoorbeeld voor het zorgen voor betere zorguitkomsten op de IC en voor betere modellen, die dit mogelijk maken en zelf vooraf kunnen voorspellen en achteraf kunnen bewijzen en uitleggen”.
Op de vraag of dit project perspectief geeft voor de zorg zegt Marcel: “Als we nu niets doen, zijn de uitgaven van de zorg over 10 jaar mogelijk verdubbeld, van 100 miljard nu naar 200 miljard in 2034. Daarbij moet dan 1 op de 3 werkenden in Nederland in de zorg werken, vanwege de genoemde tekorten en de vraag. Dit is ondenkbaar, er moeten dus wat gebeuren. Deze hackathon geeft perspectief voor echte doorbraken en die zijn keihard nodig.
Mens en technologie
Ondanks de enorme opmars van slimme telefoons en horloges, waarop lichamelijke functies en getallen ‘live’ zijn af te lezen, ziet Marcel technologie niet als substituut is de mens of voor menselijk contact. De samenwerking tussen mens en technologie is en blijft essentieel. “Ik hoop vooral dat mensen elkaar weten te vinden en zich laten ondersteunen door AI”, aldus Marcel. Hij hoopt dat dit soort ‘hackathon’-achtige projecten vaker in de zorg kunnen plaatsvinden, waarbij ook partijen buiten de zorg hun bijdrage leveren. “Door goed contact en samenwerking met patiënten kan voor betere diagnose- en behandelmethoden én preventie worden gezorgd. Het is mijn droom om met elkaar de medische wereld te helpen. Hoe tof zou het zijn als we in plaats van een avondje Netflix, via een app kunnen inloggen op een hackathon, voor een zorginstelling naar keuze, direct om de hoek of aan de andere kant van de wereld?”
Waarom zou je kiezen voor een IT Data of AI-carrière in de zorg?
In de zorg liggen veel kansen, zowel voor starters als voor zij-instromers. Met goede omscholing en begeleiding moeten we samen snel wat kunnen doen aan de enorme tekorten en de daaruit voortvloeiende uitdagingen. Dit geldt zeker ook voor IT, Data en AI-talent, ook omdat de huidige opleidingen voor de zorg hier nog onvoldoende aandacht aan besteden. Dit geldt vooral als je net als Marcel iets wilt doen voor mensen (patiënten en zorgmedewerkers), via tof teamwork, met échte impact. Daarbij stelt Marcel “de zogenaamde ‘use cases’ waarbij Data en AI echt toegevoegde waarde kunnen lijken nergens zo talrijk en kansrijk zoals in de zorg. Er lijkt geen betere plek, als je wilt leren en werken aan innovatie met Data en AI, ook omdat je met de beste tools en datasets kunt werken. Zo kun je in no-time een echte expert worden, misschien wel sneller dan waar dan ook.”.
Over deze column
Dit is een eerste column in een reeks columns over de zorg in Nederland. Voor deze columns worden professionals in het veld geïnterviewd, om zo een goed beeld te krijgen over de mogelijke toekomst van de zorg, vanuit verschillende perspectieven. Deze reeks is bedoeld voor iedereen die een carrière of carrière-switch in de zorg overweegt.